خلاصه پرسش

آیا در خصوص بانگ خروس اهمیت و قدر خاصی نهفته شده است؟

پرسش

آیا در خصوص بانگ خروس اهمیت و قدر خاصی نهفته شده است؟ چرا که در کتابی خواندم که بیان می داشت: وقتی که خروس بانگ می زند، در هر بانگ می گوید یا الله. من از شما تقاضا دارم که در این خصوص مرا یاری کنید و بگویید چگونه این مطلب صحت دارد؟ زیرا وقتی از کسی پرسیدم، او گفت چنین چیزی معتبر نیست!

پاسخ اجمالی

همه موجودات عالم تسبیح خدا را می کنند، آسمان هاى هفتگانه و زمین و کسانى که در آنها هستند، همه تسبیح او می‌‏گویند. حیوانات از جمله خروس نیز از این قاعده مستثنا نیست. بنابراین تسبیح و ذکر همه موجودات از اصول مسلم و معتبر قرآنی است.

پاسخ تفصیلی

بنابر آیات قرآن، همه موجودات عالم تسبیح خدا را می کنند. قرآن کریم می فرماید: ” آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است همواره تسبیح خدا می‌‏گویند، خداوندى که مالک و حاکم است و از هر عیب و نقصى مبرا، و عزیز و حکیم است‏.”[1] در آیه دیگر می فرماید: ” آسمان‌هاى هفتگانه و زمین و کسانى که در آنها هستند، همه تسبیح او می‌‏گویند و هر موجودى، تسبیح و حمد او می‌‏گوید ولى شما تسبیح آنها را نمی‌‏فهمید او بردبار و آمرزنده است‏.”[2]
 
حیوانات از جمله خروس نیز از این قاعده مستثنا نیست، بلکه در برخی از روایات ویژگی هایی برای خروس بیان شده است. در این روایات اشاره شده است که بانگ خروس ذکر و دعای او است.[3] در نصایح لقمان به فرزندش چنین آمده است: “یا بنىّ لا تکن اعجز من هذا الدّیک یصوت بالاسحار و انت نائم على فراشک”؛ اى پسر من، عاجزتر از خروس مباش که صدا مى‏کند به سحرها (یعنى ذکر می‌‏گوید) و حال آن که تو خوابیده باشى بر رختخواب خود.”[4] در برخی از روایات گفتار خروس ترجمه و بیان شده است، امام (ع) می فرماید: خروس می گوید: “اذکروا اللّه یا غافلین” یعنی ای کسانی که از خداوند غافلید او را ذکر کنید.[5]
 
بنابراین تسبیح و ذکر همه موجودات از امور مسلم و معتبر است.

[1]جمعه،1.
[2]اسراء، 44.
[3]نک: کلینی، محمد بن یعقوب،کافی، ج 6، ص 549، دار الکتب الاسلامیه،تهران، 1365.
[4]حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد، تفسیر اثنا عشری، ج ‏2، ص 38،نشر میقات، تهران،1363.
[5]مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 14، ص 412، دار الوفا، بیروت، 1404

.۱ – کاربرد خروس در فقه
۲ – بانگ خروس علامت دخول وقت
       ۲.۱ – اذکار مستحب هنگام شنیدن بانگ خروس
۳ – مسابقه دادن با خروس
۴ – استحباب نگهداری خروس
۵ – دشنام دادن به خروس
۶ – پانویس
۷ – منبع

کاربرد خروس در فقه

عنوان یاد شده به مناسبت در باب صلات و سبق و رمایه به کار رفته است.

بانگ خروس علامت دخول وقت

در موارد عدم امکان تحصیل علم به دخول وقت، به جهت ابرى بودن هوا و مانند آن، بنابر قول مشهور، به امارات و نشانه‌هایى که موجب ظن به دخول وقت مى‌شود، از قبیل بانگ برآوردن خروس، مى‌توان اعتماد کرد.
در برخى روایات آمده است: هرگاه خروسها بانگ برآورند و با هم بخوانند، زمان زوال خورشید و دخول وقت نماز خواهد بود. روایتى دیگر، سه بار خواندن پیاپى را نشان زوال و دخول وقت نماز دانسته است. 

برخى، اعتماد به بانگ خروس را تنها در فرض حصول علم عادى از آن به دخول وقت، جایز دانسته‌اند. 

 در مقابل، برخى اعتماد به اماره یاد شده را حتى در فرض عدم حصول ظن نیز جایز دانسته‌اند، 

 مگر آنکه علم بر خلاف آن وجود داشته باشد. 

← اذکار مستحب هنگام شنیدن بانگ خروس

از آداب بیدار شدن در شب براى تهجد و عبادت، گفتن این کلمات هنگام شنیدن بانگ خروس است: «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ المَلائِکةِ وَ الرُّوحِ، سَبَقَتْ رَحْمَتُک غَضَبَک، لاإلٰهَ الا أنْتَ وَحْدَک لاشَرِیک لَک، عَمِلْتُ‌ سُوءاً وَ ظَلَمْتُ نَفْسِى فَاغْفِر لِى وَ ارْحَمْنِى، إنَّهُ لایغْفِرُ الذُّنُوبَ الّا أنْتَ».
خواندن دعا ى یاد شده هنگام شنیدن صداى خروس در هر زمان دیگر نیز وارد شده است. 

مسابقه دادن با خروس

مسابقه دادن با خروس، با گرو گذارى حرام و بدون آن به قول برخى جایز است 

استحباب نگهداری خروس

نگهدارى خروس، بویژه خروس سفیدى که تاجش داراى دو قسمت است در خانه مستحب است. 

دشنام دادن به خروس

دشنام دادن به خروس- به جهت خصلت هشدار دادن آن نسبت به وقت نماز- مکروه است

پانویس

۱.↑ ذکرى الشیعةج ۲،ص ۳۹۱۲.↑ ذخیرة المعاد،ص ۲۰۹.۳.↑ هدایة الامّة ج۲،ص ۲۹.۴.↑ تفصیل الشریعة (الصلاة)،ص ۲۵۷.۵.↑ جواهرالکلام ج ۷،ص ۲۶۹- ۲۷۰.    ۶.↑ وسائل الشیعة ج۶،ص ۳۴- ۳۵    ۷.↑ المقنعة،ص ۱۲۱.    ۸.↑ مجمع الفائدة ج ۱۰،ص ۱۷۱    ۹.↑ جواهر الکلام ج ۲۸،ص ۲۱۹- ۲۲۰.    ۱۰.↑ وسائل الشیعة ج۱۱،ص ۵۲۳-۵۲۶.    ۱۱.↑ مفاتیح الشرائع ج ۲،ص ۲۵.

منبع

فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام؛ ج‌۳، ص ۴۵۲    

علت خواندن خروس ها در آخر شب و هنگام شب
در توحید صدوق از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل کرده که فرمودند:
خداوند مَلَکی آفریده به شکل خروس که بسیار عظیم الجثه است، هنگام آخر شب که می شود، می رود وسط آسمان و بال های بلندش را به هم می زند و بانگ برمی آورد و به تسبیح خداوند مشغول می شود و چنین می خواند:
«سبحان اللّه الملک القدوس الکبیر المتعال لا اله الاّ هو الحی القیوم».
وقتی او چنین می کند، تمام خروس های روی زمین نیز خدا را تسبیح می گویند و بال هایشان را به هم می زنند و می خوانند. و هنگامی که او ساکت می شود، خروس های زمین نیز ساکت می شوند.
در واقع خواندن آن خروس و خروس های زمین در آخر شب به خاطر بیدار کردن برای نماز شب است.
یک بار دیگر هم هنگام سحر آن خروسِ مَلَک می خواند و به تبع
[75]
او خروس های زمین نیز می خوانند تا مردم را برای نماز صبح بیدار کنند. در هنگام سحر نیز آن خروسِ فرشته چنین تسبیح می گوید:
«سبحان اللّه العظیم، سبحان اللّه العزیز القهار، سبحان اللّه ذی العرش المجید، سبحان اللّه ذی العرش الرفیع»
وقتی او چنین تسبیح خدا می گوید، خروس های زمین نیز می خوانند و با او مشغول تسبیح و تقدیس خداوند می شوند تا هم تسبیح و تقدیس کرده باشند و هم مردم خواب مانده را برای نماز صبح بیدار کنند.(109)
109 . توحید صدوق، ص 279.